Mamy nowe rozporządzenie unijne GPSR, które wchodzi w życie z dniem 13.12.2024r. i dotyczy bezpieczeństwa produktów. W Polsce jeszcze nie zostały zaimplementowane przepisy dotyczące tego rozporządzenia unijnego, natomiast do przepisów trzeba dostosować się już teraz mimo braku implementacji!
Jeśli masz coś wspólnego ze sprzedażą towarów, to nie możesz przejść obojętnie obok tych przepisów!
Co to jest rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie GPSR z angielskiego General Product Safety Regulation ustanawia ogólne normy bezpieczeństwa produktów konsumenckich. Nowe rozporządzenie zapewnia spójniejsze i bardziej jednolite ramy prawne dla bezpieczeństwa produktów w UE.
Rozporządzenie GPSR nie odnosi się do produktów przeznaczonych dla przedsiębiorców. Warto jednak podkreślić, że mowa tu nie tylko o produktach dostarczanych bezpośrednio konsumentom, ale także o tych, które są dla nich przeznaczone lub które mogą być przez nich używane w przewidywalnych warunkach, nawet jeśli pierwotnie nie były stworzone z myślą o konsumentach.
Kogo dotyczy rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie dotyczy producentów, importerów oraz dystrybutorów, ale tylko w teorii. Natomiast jeśli wczytamy się w definicje zawarte w rozporządzeniu GPSR to może się okazać, że według tych przepisów jesteśmy kimś więcej i mamy określone obowiązki!
Niemal każdy sprzedawca internetowy jest traktowany jako dystrybutor.
Co więcej… nawet możesz nie wiedzieć, że jesteś producentem wg rozporządzenia!
Przykładowo:
– firma kupuje koszulki od producenta i robi na niej nadruki – w tej sytuacji jest dystrybutorem
– firma usługowa, która pracuje na powierzonym materiale i przetwarza ten materiał może być producentem, gdyż powstaje nowy produkt!
– producentem może być także firma, która np. importuje produkty spoza UE i wprowadza je do obrotu w UE, a także osoba, która modyfikuje produkt np. dodaje nowe funkcje lub cechy, które wpływają na bezpieczeństwo
Jakich produktów dotyczy rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie dotyczy produktów konsumenckich wprowadzanych na rynek unijny niezależnie od tego, czy jest to sprzedaż online, czy sprzedaż stacjonarna.
Produkty, które podlegają pod rozporządzenie to zarówno nowe, używane, naprawione, czy też odnowione. Wyjątek stanowią produkty wymagające naprawy przed użyciem, które wyraźnie są oznaczone jako wymagające naprawy!
Jakich produktów częściowo dotyczy rozporządzenie GPSR?
Do niektórych rodzajów produktów rozporządzenie stosuje się częściowo. Na przykład w przypadku kosmetyków dotyczy jedynie działalności online, raportowania problemów związanych z bezpieczeństwem, a także prawa konsumentów do informacji i ochrony prawnej. Podobne ograniczone zastosowanie GPSR obejmuje również wyroby medyczne, zabawki, produkty tytoniowe i nikotynowe oraz środki biobójcze.
Jakich produktów nie dotyczy wcale rozporządzenie GPSR?
Niektóre kategorie produktów są objęte odrębnymi, szczegółowymi regulacjami i zostały wyraźnie wyłączone spod działania rozporządzenia GPSR. Dotyczy to produktów wymienionych poniżej, wobec których te nowe przepisy nie będą miały zastosowania. Produkty wyłączone z zakresu tych obowiązków:
– produkty lecznicze (stosowane u ludzi i do celów weterynaryjnych);
– żywność i pasze;
– żywe rośliny i zwierzęta; organizmy oraz mikroorganizmy zmodyfikowane genetycznie;
– produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego i produkty pochodne;
– środki ochrony roślin;
– sprzęt wykorzystywany przez konsumentów do przemieszczania się lub podróży, w przypadku gdy jest on obsługiwany bezpośrednio przez usługodawcę w ramach usługi transportowej świadczonej konsumentom i nie jest obsługiwany przez samych konsumentów;
– statki powietrzne;
– antyki;
-produkty wymagające naprawy lub odnowienia przed użyciem, o ile posiadają wyraźne oznaczenie, że wymagają naprawy lub odnowienia przed użyciem.
Jakie obowiązki nakłada rozporządzenie GPSR?
W ramach rozporządzenia GPSR najwięcej obowiązków spoczywa na producentach. To oni są odpowiedzialni za zapewnienie, że ich produkty są bezpieczne i zgodne z obowiązującymi przepisami.
Wspólne obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów opierają się głównie na współpracy w celu zapewnienia, że produkty na rynku są bezpieczne. Obejmuje to monitorowanie rynku, zgłaszanie niebezpiecznych produktów, wspólne działania przy ich wycofywaniu, przechowywanie dokumentacji oraz informowanie konsumentów i organów nadzoru rynku o wszelkich zagrożeniach. Te wspólne działania mają na celu skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem produktów i minimalizowanie ryzyka dla konsumentów.
Obowiązki producenta
Producent w ramach bezpieczeństwa produktów ma następujące obowiązki:
1. Zapewnienie bezpieczeństwa produktów
2. Oceny ryzyka
3. Udzielanie informacji o produkcie
4. Monitoring rynku
5. Udostępnianie kanałów komunikacji
6. Zgłaszanie niebezpiecznych produktów
7. Zawiadomienia o wycofaniu produktów
8. Wycofywanie produktów z rynku
9. Prowadzenie dokumentacji i rejestrowanie skarg
10. Rekompensaty dla konsumentów
11. Zgłaszanie incydentów na platformie Safety Business Gateway
Obowiązki importera
A jakie obowiązki dotyczą importera?
1. Weryfikacja zgodności produktów z wymaganiami bezpieczeństwa
2. Dokumentacja i dostępność informacji
3. Zgłaszanie produktów niebezpiecznych
4. Współpraca z producentem
5. Przechowywanie danych o produkcie
6. Monitorowanie rynku
7. Prowadzenie rejestrów
8. Współpraca z organami nadzoru rynku
Obowiązki dystrybutora
Dystrybutor z kolei ma następujące obowiązki:
1. Sprawdzanie zgodności produktów przed wprowadzeniem do obrotu
2. Przechowywanie informacji o produkcie
3. Zgłaszanie produktów niebezpiecznych
4. Współpraca przy wycofywaniu produktów
5. Zachowanie ostrożności
6. Monitorowanie rynku
7. Prowadzenie rejestrów
8. Współpraca z organami nadzoru rynku
Analiza ryzyka i dokumentacja techniczna
Każdy producent musi przeprowadzić wewnętrzną analizę ryzyka oraz sporządzać specjalną dokumentację techniczną. Taka dokumentacja techniczna powinna zawierać co najmniej ogólny opis produktu oraz jego kluczowe właściwości, które mają znaczenie dla oceny bezpieczeństwa. W sytuacji, kiedy wystąpi ryzyko związane z danym produktem, dokumentacja musi uwzględniać ich analizę oraz proponować rozwiązania pozwalające na zminimalizowanie tych ryzyk. W takich przypadkach konieczne będzie także dołączenie listy odpowiednich norm, które zostały zastosowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktu, a jeśli normy te wdrożono tylko częściowo, należy dokładnie określić, w jakim zakresie zostały użyte. Producenci będą zobowiązani przechowywać taką dokumentację i przekazywać ją odpowiednim organom nadzoru przez okres 10 lat po wprowadzeniu produktu do obrotu.
Etykiety
Zgodnie z GPSR konieczne będzie podanie elektronicznego adresu kontaktowego producenta (a w przypadku produktów importowanych – także importera). Może to być adres e-mail lub alternatywnie link do formularza kontaktowego na stronie internetowej, przy czym powinien to być bezpośredni link do formularza, a nie ogólny adres strony, gdzie użytkownik musiałby szukać zakładki kontaktowej. Dzięki temu konsumenci będą mogli łatwo skontaktować się z producentem drogą elektroniczną. Choć z perspektywy konsumentów wymóg ten jest w pełni uzasadniony, dla przedsiębiorców oznacza konieczność modyfikacji etykiet w celu uwzględnienia takich informacji.
Zmiany obejmą również etykiety produktów importowanych, czyli sprowadzanych spoza Unii Europejskiej. Na takich produktach konieczne będzie umieszczenie pełnych danych zarówno producenta, jak i importera. Obejmują one imię i nazwisko, zarejestrowaną nazwę handlową lub znak towarowy, adres pocztowy i elektroniczny, a także dane kontaktowe pojedynczego punktu kontaktowego, jeśli różnią się one od adresu producenta lub importera.
Dane na etykietach mają na celu zapewnienie łatwego kontaktu w razie potrzeby np. przy zgłaszaniu problemów z produktem.
Procedury wewnętrzne
GPSR nakłada obowiązek wdrożenia wewnętrznych procedur zapewniających bezpieczeństwo produktów i zgodność z wymaganiami rozporządzenia. Wszystkie podmioty w obrocie, w tym producenci, importerzy i dystrybutorzy, muszą opracować i aktualizować na bieżąco procedury operacyjne w swoich organizacjach.
Producenci mają dodatkowy obowiązek wprowadzenia procedur gwarantujących, że produkty seryjne spełniają ogólne wymogi bezpieczeństwa, co oznacza, że do obrotu mogą trafić wyłącznie produkty bezpieczne dla użytkowników.
Wycofywanie niebezpiecznych produktów od konsumentów
Nowe przepisy GPSR wprowadzają obowiązki dotyczące wycofywania niebezpiecznych produktów od konsumentów. Producent będzie zobowiązany do poinformowania nabywców o wycofaniu produktu w specjalnym zawiadomieniu. W sytuacji, gdy nie będzie możliwe zidentyfikowanie konsumenta, informacje muszą być publikowane w określonych przez rozporządzenie GPSR kanałach, m.in. takich jak strona internetowa i media społecznościowe producenta. Celem tych działań jest zwiększenie skuteczności wycofań, aby konsumenci reagowali na komunikaty i zwracali produkty.
Zawiadomienie o wycofaniu musi być zatytułowane „Odzyskanie produktów ze względów bezpieczeństwa” i zawierać jasny opis: produktu, zagrożenia, działań, jakie powinni podjąć konsumenci, ich praw związanych z wycofaniem oraz dane kontaktowe, pod którymi można uzyskać dodatkowe informacje. Dokument nie może zawierać uspokajających sformułowań, które mogłyby zbagatelizować ryzyko, jak np. „nie zgłoszono żadnych wypadków”. Dodatkowo, w zawiadomieniu powinno znaleźć się zachęcenie do dzielenia się informacjami z innymi osobami. Komisja Europejska opracowała wzór takiego zawiadomienia w rozporządzeniu wykonawczym 2024/1435.
Konsumentom należy zaoferować rekompensatę za niebezpieczny produkt w co najmniej dwóch formach: naprawy, wymiany lub zwrotu środków. Nowe przepisy gwarantują, że konsumenci nie będą ponosić żadnych kosztów związanych z procedurą zwrotu lub wysyłki wadliwego produktu.
Raportowanie i rejestrowanie skarg
Importerzy i dystrybutorzy będą zobowiązani zgłaszać producentowi wszelkie podejrzenia dotyczące braku bezpieczeństwa produktu. Producent natomiast będzie musiał poinformować odpowiednie organy państwowe, w których produkt jest dostępny, za pośrednictwem platformy Safety Business Gateway. Zgłaszanie incydentów związanych z bezpieczeństwem produktów na tej platformie będzie obowiązkowe dla producentów.
Dodatkowo, producenci będą musieli udostępnić publicznie informacje o dostępnych kanałach komunikacji, które umożliwią konsumentom zgłaszanie problemów związanych z bezpieczeństwem. Będą również zobowiązani do analizowania tych zgłoszeń, rejestrowania skarg, podejmowanych działań naprawczych oraz przypadków wycofania produktów z rynku.
A co ze sprzedawcą?!
Za poprawność podanych informacji odpowiada sprzedawca! Trzeba pamiętać, że należy skontrolować, czy każdy poprzednik wykonał swoje obowiązki!
Jeśli jesteś sprzedawcą to powinieneś zwrócić szczególną uwagę na etykiety produktów!
Na etykiecie powinny się znaleźć pełne informacje o produkcie, a w szczególności:
– dane kontaktowe producenta oraz osoby odpowiedzialnej w zakresie bezpieczeństwa
– przy ofertach online: zdjęciach produktu oraz elementach potrzebnych do ich identyfikacji
Rozporządzenie unijne GPSR wprowadzając te wszystkie obowiązki sprawia, że wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw ponoszą większą odpowiedzialność za bezpieczeństwo produktów i taki był jego cel.
Kontrole
Kontrole może przeprowadzić inspekcja handlowa oraz prezes UOKiK.
GPSR daje organom większe uprawnienia w zakresie kontroli i interwencji.
Kary
Nowe przepisy przewidują kary finansowe za podawanie fałszywych informacji. Najniższa kara to 40 tys. zł, a najwyższa 1 mln zł.
Okres przejściowy
W GPSR przewidziano okres przejściowy, który pozwala na wprowadzanie do obrotu produktów zgodnych z wcześniejszymi przepisami, jeśli zostały one wprowadzone przed 13 grudnia 2024 r.
Innymi słowy:
Produkty wprowadzone na rynek przed 13 grudnia 2024 r. mogą być udostępniane bez konieczności dostosowania do nowych wymagań, pod warunkiem, że nie zostały zmienione.
Produkty wprowadzone po 13 grudnia 2024 r. muszą spełniać wszystkie wymagania nowego rozporządzenia GPSR.
Rozporządzenie w polskiej wersji językowej możesz przeczytać pod poniższym linkiem:
Rozporządzenie GPSR
Powyższy artykuł ma charakter edukacyjny i informacyjny, nie stanowi porady prawnej i nie zastępuje indywidualnej konsultacji z prawnikiem! 🙂
#biuroedith #biurorachunkowe #wadowice